Kleren maken de man, dat gold in de vorige eeuw nog veel sterker dan nu: van iemands kleding kon je tot ver in de twintigste eeuw de stand aflezen waartoe de drager ervan behoorde. In de tijd dat de (klassieke) Bob Evers-boeken werden geschreven veranderde het dagelijkse kloffie in hoog tempo van karakter.

Dat je op weg naar een plaatopname van een jazzband op een snikhete dag een natuurzijden das omknoopt (niet te verwarren met de kunstzijden exemplaren van de AKU), en bovendien nog een koffertje met schone shirts en zo meeneemt, was in het begin van de jaren vijftig niet algemeen meer, maar het ook in de vrije tijd dragen van een (sport-)jasje en dasje, dan wel wandelkostuum, was dat nog wel. Zelfs bij avontuurlijke uitjes werd daar niet snel van afgeweken - denk maar aan „uw das, pa”, een opmerking die aantoont dat Pa Roos, uitgerust met bijl, touw en alarmpistool, toch gewoon een das aanhield. Hij durfde dan wel niet meer naar huis om zich om te kleden, maar die zelfbinder had hij toch wel af kunnen doen, maar dat kwam gewoon niet in hem op; een fatsoenlijk man ging niet zonder das de deur uit. Zelfs Amerikaanse beroepsboeven dragen dassen, gezien Rossi’s kledingruil na het bamispektakel.

Praktisch is dit uitrustingsstuk intussen niet: een das is een ideaal aangrijpingspunt en worginstrument bij rausjpartijen. Bodyguards dragen niet voor niets een exemplaar dat met slechts met een drukknoop vastzit.

De drie jongens waren overigens nogal behoudend in hun kledingideeën: in Mexico zijn ze van plan hun broeken uit de koffers te laten oppersen en ze verbazen zich erover dat een man uit een vliegtuig stapt „zelfs zonder hoed”.

Begin jaren zestig was het snel afgelopen met deze geklede periode. Toen ik in de eerste klas van de HBS zat, droegen alle oudere jongens nog dassen en jasjes; toen ik zelf in de vierde kwam niemand meer. De Beatles traden in hun vroege dagen nog op met (rare) jasjes en dasjes, dat was toen ook afgelopen.

Van der Heide had deze ontwikkeling eigenlijk best in zijn boeken kunnen verwerken, maar heeft dat zover ik me kan herinneren niet gedaan. De veranderende tijden komen sowieso niet sterk naar voren in de verhalen. We weten dat de jongens de oorlog bewust hebben meegemaakt, eindexamen hebben gedaan en later van hun vaders moeten gaan werken, maar intussen en daarna lijkt de tijd haast stil te staan: de sfeer in de boeken blijft die uit de jaren vijftig, een mooie tijd, waarin de portier van een Amerikaans warenhuis nog keurig gekleed is, zij het dat hij, zoals uit zijn gedachten blijkt, niet elke dag een schoon overhemd aantrekt.

En toen waren er nog maar vier... Wordt het Bob Evers Genootschap met uitsterving bedreigd? U weet dat het Genootschap geen leden kan toelaten die Willem Waterman niet persoonlijk gekend hebben. Daarom is het des te pijnlijker en met dieper smart dat het Bestuur van het Bob Evers Genootschap, dat tevens het Genootschap zelf vormt, kennis moet geven van het ontijdig maar vredig overlijden van het bestuurslid Kees Snel a.k.a. Keith Snell. Hij is nog geen zestig jaar oud geworden; diverse ziektes knaagden al langer aan hem, zodat hij zich niet vaak in het openbaar kon vertonen. Misschien heeft niemand van u hem ooit in levenden lijve gezien, maar hij was wel degelijk aanwezig bij de oprichting van het Genootschap op 6 december 1975, met het begraven van de luchtdichte koker met geheime inhoud in de bouwput onder het destijds verdwenen, en mede dankzij de inzet van het Genootschap later weer herrezen Noord-Zuid-Hollandsch Koffiehuis, alles gedocumenteerd met fotografieën.

Het curieuze aan de verschijning van bestuurslid en medeoprichter van het Genootschap was dat hij het meest aanwezig was door zijn afwezigheid: op bovenstaande oprichtingsfoto gaat hij bijna geheel verborgen achter de voor het graafwerk ingehuurde, communistische arbeider in overall.
          Kees was een levenslange vriend van mij. Ritueel onderdeel van onze veelvuldige bijeenkomsten was het voorlezen uit de Bob Evers-boeken. Later kwam Frans Verpoorten jr. daar bij. Gedrieën zijn wij door Peter Muller en Coen van der Linden op het spoor gezet: waar konden wij de auteur van de Bob Evers-boeken, voor ons toen nog Willy van der Heide, vinden. Het was voor mij een godswonder dat Peter Muller, met wie ik op geheel andere wijze in contact ben gekomen, de auteur persoonlijk kende, en ons zelfs, via een Grundig Bandafspeelapparaat, liederen kon laten horen die door Willem Waterman, zoals de auteur voortaan door ons en door iedereen genoemd werd, werden gezongen. Willy van der Heide had voor ons een stem gekregen - een bulderende militaire stem die voor ons uit elke zin van de Bob Evers-boeken blijft opklinken. Peter en Coen waren al gauw te vinden voor de oprichting van het Genootschap - zo belangrijk en van onvergetelijke waarde achtten wij allen de Bob Evers-serie. Inmiddels is gebleken dat wij daar niet slecht aan gedaan hebben.
          Jongens waren we, stoute jongens.
          Kort voor zijn dood heeft Keith mij nog in Italië gebeld. We belden regelmatig. Bij die gelegenheid zei hij dat hij eigenlijk niet meer van zijn kamer af kwam. Ik was te argeloos om onheil te voorvoelen, want ook ik kom niet graag van mijn kamer af: „Alle narigheid van de wereld komt daaruit voort, dat de mensen niet gewoon in hun kamer blijven zitten,” heeft een wijs man gezegd, Thomas à Kempis. Keith is zijn kamer uit gedragen, voeten voorop.
          Het leven is niet gemakkelijk voor hem geweest. Keith was hoogbegaafd, jeugdkampioen schaken en bezat een bizarre humor. Ik kan maar niet begrijpen dat hij zo plotseling gestorven is, want hij had nergens haast mee.
          Willem Waterman heeft eens in een radio-interview met Pamela Koevoets gezegd: „Dit zijn de jongens van het Bob Evers Genootschap, eh, de vroegere Joyce & Co.” Dat was niet correct. Samen met Keith heb ik in 1968 Joyce & Co. opgericht, dat later als pseudoniem voor onze eerste boeken werd gebruikt. Met het BEG had dat niets te maken, al was er een overlapping.
          Het is een groot verlies, maar ik weet dat hij altijd naast mij zal blijven staan, zoals hij mij zijn hele leven heeft gesteund. We hebben vooral veel plezier met elkaar gehad, in onze bizarre en idiosyncratische gesprekken. Ik denk dat die gesprekken gewoon door blijven gaan.

          Frans Verpoorten jr. heeft tijdens de besloten begrafenis aan de Vergierdeweg in Haarlem-Noord de honneurs voor het Genootschap waargenomen.

Namens de Voorzitter Peter J. Muller, en de andere bestuursleden van het Genootschap: Coen van der Linden en Frans H.B.Verpoorten jr., die delen in de rouw,

zijn vriend: Geerten Meijsing

Beste John, Hartelijk dank voor je verslag van de Bob Evers-bijeenkomst van 19 mei 1989 (zie Nieuwsbrief 34, red.). Er hebben natuurlijk de vorige eeuw wel historisch zwaarder wegende zaken plaatsgevonden, maar het wàs een memorabele dag. Ik ben om twee redenen blij dat je hem voor mij aan de vergetelheid hebt ontrukt. In de eerste plaats vanwege die foto, waarop ik me zelf opeens eenentwintig jaar geleden terugzie naast een evenveel jaren jongere en navenant wufte Marie-José, of José, zoals ik haar noemde. En voorts omdat ik warempel totaal was vergeten dat ik haar bij die gelegenheid inderdaad bij het Bob Evers Genootschap heb „geïntroduceerd”, reden waarom ik, dunkt mij, alsnog dien te worden benoemd tot erelid van verdienste!           En, nee, John, ik neem het je in het geheel niet kwalijk dat ik in jouw weergave gaandeweg wel héél veel trekjes ga vertonen van een baldadige beschonkene: ik ben blijkbaar toch „de zoon van”, en ons aller geheugen is feilbaar. Dat laatste blijkt verder onder meer uit dat voorval over het uitgeleende en nimmer teruggekregen boek. De uitval die je mij daarover in de mond legt, „sounds like me”, maar kan onmogelijk gericht zijn geweest tegen Coen van der Linde. Ik zag Coen in die jaren vrij regelmatig in Amsterdam, dus als er al zo’n kwestie tussen ons gespeeld zou hebben, zou er voor mij geen enkele reden zijn geweest om daar bij zo’n speciale gelegenheid over te beginnen. Nee, dat verwijt zal ik hebben gericht tegen Geerten Meijsing, die toen een Horatiuseditie van mij in bezit had, en als het goed is nog steeds hééft, die ik hem toen al jaren eerder - en onder zware morele pressie van mijn vader - had uitgeleend. Nu gun ik Geerten die uitgave van harte, daar is het mij ook in het geheel niet om te doen, maar ik vind het niet meer dan billijk, de achtenswaardige Coen te zuiveren van elke onverdiende smet op zijn blazoen.           Overigens kan ik je de identiteit onthullen van „de man met de zeemanspet”. Dat had Coen trouwens al die tijd al kunnen doen en nog veel beter, want het betreft een zeer goede vriend (en jarenlange huisgenoot) van hem, de inmiddels al weer geruime tijd overleden Pieter Rommers (God hebbe zijn zwierige ziel!), met wie ik ook, zij het via een heel ander circuit (Pieter was oud-redacteur van Propria Cures, red.), waar Willem niets mee te maken had, bevriend was. Dat hij die dag erbij was, heeft dus allerlei plausibele verklaringen, al weet ik niet met wie hij nu precies mee is gekomen, met Coen of met mij of met ons beiden. Dat doet er ook weinig toe: hij kende Willem inderdaad, maar of hij echt een „vriend” van hem was, weet ik niet zeker: evenals mijn vindingrijke vader, had deze Pieter een grote duim. Die door jou aangestipte „onmin” tussen ons beiden, die later weer zou zijn bijgelegd, kan ik me niet meer herinneren, maar dat het daadwerkelijk op zo’n manier afgelopen is, moet, gezien mijn en Pieters karakterstructuur, geenszins uitgesloten worden geacht.           Met hartelijke groeten, Paul van den Hout

Den Haag, Hugo de Grootstraat 26 Tel. 39 55 34

30 september 1970

AANGETEKEND Aan de Uitgeverij “De Eekhoorn” N.V., Pascalstraat 6, H A R D E R W I J K . Mijne Heren,      Door ons is destijds een overeenkomst gesloten, betreffende afkoop door U van de Nederlandse auteursrechten van de BOB EVERS-serie, op aan U welbekende voorwaarden.      Een en ander werd door mij, zoals tussen ons te doen gebruikelijk, schriftelijk bevestigd en deze bevestiging is door U zonder bezwaren geaccepteerd en ook later, na gerezen geschil van mening, als juist geaccepteerd. Deze feiten liggen onherroepelijk vast.      Desondanks heeft U enkele malen achtereen uw eigen overeenkomst doorkruist, respectievelijk verbroken, respectievelijk ontkend.      Wat intussen als gevolg van deze chicanes Uwerzijds aan moeilijkheden gerezen zijn, kunnen wij in dit schrijven terzijde laten.      Mijn adviseurs wijzen mij erop, dat zonder mogelijke twijfel het originele BOB EVERS-contract wel en deugdelijk is ontbonden, met wederzijds ontslag van rechten en verplichtingen, zodat ik volledig vrij ben, deze serie zelve, en zelfs in eigen beheer, voort te zetten, daarmede dus elke derde belanghebbende uitschakelend.      Het is mij niet mogelijk, deel 33 tot een goed einde te brengen, zodat ik de boekhandel zal verwittigen, dat de BOB EVERS-serie door de auteur zelve zal worden voortgezet en uitgegeven, beginnende met titel 34, welke luidt:                Bob Evers Belegert Fort B En dan gaan wij peultjes doppen.

hoogachtend, Willy van der Heide

De BOB EVERS - Serie

wordt voortgezet!

De auteur van de BOB EVERS-Serie: Willy van der Heide, heeft enkele jaren geleden de nederlandse rechten van de tot dan verschenen 32 Bob Evers-titels voor een vast bedrag per titel verkocht aan zijn uitgevers: „De Eekhoorn” te Harderwijk, op voorwaarde dat dit tevens inhield wederzijds ontslag van rechten en verplichtingen, uit het Bob Evers-contract voortvloeiend. Men mag zeggen: definitieve boedelscheiding en -deling. Hierna zijn onverkwikkelijkheden geschied, die hier niet ter zake doen. Bijgaand een afschrift van een brief, door de auteur aangetekend verzonden aan zijn voormalige uitgevers. Hierna is tot op heden boe noch bah vernomen. Geheel conform dit schrijven neemt de auteur (met de nodige ruggesteun) persoonlijk de uitgave van de verdere delen van de Bob Evers-serie ter hand. Deel 34 is getiteld: Bob Evers belegert Fort B De prijs en het uiterlijk van deel 34 onderscheiden zich vrijwel niet van de voorgaande delen: zulks om de continuïteit te verzekeren, om een minimum aan complicaties te doen ontstaan en zeker ook, teneinde de verkoop der voorgaande delen niet te belemmeren. Binnen korte tijd zal - geheel op de gangbare wijze - een reiziger U bezoeken met een dummy van deel 34, waarna u desgewenst uw bestellingen kunt plaatsen. U kunt rekening houden met een verschijnings-frequentie van een titel in het voorjaar en een titel in het najaar. Vertrouwende, U voorlopig voldoende te hebben ingelicht,

met hoogachting, Willy van der Heide

Besteladres: Singel 119 Amsterdam

Er was eens... een jongetje. Een jongetje dat allerlei boeken las. Over bruggen, treinen, wolkenkrabbers, molens, kerktorens en dieren, waarvan minstens de helft was uitgestorven. Dat jongetje kreeg later een encyclopedie in handen waarin hij verder en verder las.
Dat jongetje heette geen Jan Prins. Hij heette geen Jan en hij heette geen Prins (Wat toevallig. Ik ook niet...).
Op zekere dag vond dat jongetje een boekje dat zijn oudere broer niet meer wilde lezen - als hij het al gelezen had - genaamd „Sensatie op een Engelse Vrachtboot”. Het jongetje ging dat boekje lezen en hij vond er niets aan. Er stond iets in over een koperen kanon in Alkmaar, een testament en briefjes, maar hij kende de voorgeschiedenis niet. Zuchtend pakte hij maar weer een encyclopedie waar ten minste wél afgeronde hoofdstukken in stonden.
Toen dat jongetje een jaar of twaalf werd (in 1977), kreeg hij een boekje voor zijn verjaardag dat ook rood en geel was. Eerst wilde hij dat boekje weer niet lezen, maar nu bleek het om een afgerond verhaal te gaan. Hij mocht een keer logeren bij een tante toen zijn ouders een keer een dagje weg waren en nam toen het boekje mee - een encyclopediedeel was immers log en zwaar.
Maar eenmaal weer thuisgekomen miste hij het roodgele boekje niet. Er was immers een encyclopedie waar zoveel méér in stond. Maar toen belde een maand later de tante op. Ze had een boekje gevonden dat niet van haar, dus van mij was. „Het ging over varkens,” zei ze.
En toen wist het jongetje het weer. Het heette „Kabaal om een varkensleren koffer”. Dat het helemaal niet over varkens ging, zou hij later pas weten. De belangstelling was gewekt, maar echt hard ging het nog steeds niet. Gaandeweg kwamen er wat meer boeken van de Bob Evers-serie in zijn bezit, maar hij taalde er niet naar om de hele serie compleet te sparen. Er was immers een encyclopedie en een bijgewerkte versie, die zoveel meer informatie bevatte...
Het jongetje ging naar het gymnasium, werd een jongen; de jongen ging naar de universiteit en werd een man.

Op de universiteit werd zowel tijdens, voor als na het college aandacht besteed aan poëzie. En toen herinnerde het jongetje zich opeens een kort gedichtje uit een van zijn rood-gele boekjes:

                     „Een man en een hond
                     Reizen de wereld rond.
                     Een vrouw en een kat
                     Horen thuis. Op de mat.”

En één van zijn medestudenten herkende dat en vanaf dat moment ging er geen avond meer voorbij met die medestudent of Bob Evers kwam ter sprake! De medestudent had als hobby om allerlei overzichten en indexen te maken van allerhande jeugdboekenseries, waar hij regelmatig overhoringen aan waagde. Onze man - en hoe kan het ook anders, dat was ik - kreeg eerst nu een laaiende interesse in De Serie en zijn achtergronden.
Allerlei zaken waar ik als lezer gewoon overheen had gelezen kregen nu opeens inhoud. Ja sterker: bij een bezoek aan Bob Evers-locaties denk ik eerst aan Bob Evers met de bijbehorende passages, vervolgens een hele tijd aan niets, en pas dan aan andere dingen.
Ik weiger het houten restaurant bij Amsterdam CS (waar ik de enige gouden medaille tot dusverre in mijn hele leven heb veroverd, de eerste prijs bij een Bob Evers-speurtocht) dus „Smits Koffiehuis” te noemen; ik noem het „Noord-Zuid-Hollands Koffiehuis”, hoewel sommigen het tegenwoordig wellicht „Noord-Zuidlijn Koffiehuis” zullen noemen... De zinken koker van het Bob Evers Genootschap (zouden er schilderijen in gezeten hebben?) ligt nu wellicht onder een metersdikke laag beton van de nieuwe metro, waar overigens ook nog een apocrief Bob Evers-boek aan gewijd is.
Andere plaatsen: de Beulaker Wijde, station Kruiningen, de Paddestoelen aan de Kagerplassen, de Boulevard van Scheveningen en, de Zwaantjes lezend, Reckahn, Berlijn, station RAI en het Lutterzand. Ik denk: hier hebben onze drie helden hun schreden gezet.

Maar de laatste tijd lees ik minder deeltjes van De Serie. Ik verslind minder Evers (om met Obelix te spreken). En de reden is dat ik mij vaak wat melancholiek voel als ik de serie lees en om mij heen kijk.
Wat is er nog terug te vinden van het Nederland van Onze Helden?
Bob Evers zou zich uitstekend thuis hebben gevoeld in het Nederland Van Nu, want heel Nederland is inmiddels vertaald. In Amsterdam is driekwart van alle teksten op straat Engels; de inmiddels koddige scheldwoorden als ‘vlegel’, ‘vlerk’ en ‘bengel’ zijn inmiddels van een Anglo-Amerikaans kaliber dat ik niet eens wil noemen. Uurwerkkoningen van de Nieuwendijk, erfenisjagers, briefjesjagers, smokkelaars en valsemunters hebben inmiddels plaats gemaakt voor terroristen, hennepkwekers, drugskoeriers en straatrovers, veelal van dezelfde afkomst als Fahnoul. De ‘gezellige Hollandse stationnetjes’ (Dollarjacht) hebben inmiddels plaats gemaakt voor kale perrons met kaartjesautomaten - Jan Prins kon nog zonder kaartje op een trein stappen, maar zou tegenwoordig de OV-chipkaart moeten trekken. De ontsnapte apen van circus Bonzario worden tegenwoordig bevrijd door dierenactivisten. De Veluwe, waar ooit eenzame Boshuizen stonden en Russischgezinde boeren woonden, is nu overwoekerd door bungalowparken. En waar in Amsterdam kan men nog een dubbele uitsmijter ros bestellen?
In het moderne tijdsgewricht krijg ik soms steeds meer de neiging om in vredesnaam dan maar naar een Zwaan te grijpen, omdat die verhalen zich in een herkenbare situatie afspelen - mobieltjes die niet worden opgenomen, bumperklevers, jetlags en files - en ik dus niet een melancholiek gevoel krijg van het Nederland(s) van mijn kinderjaren waarin Nederland nog Nederlands was en ook mócht zijn:

          „Ze waren echter koppig, zoals de meeste Hollanders, en vertikten het om te klagen” (Zuidzee),
          „Luister hier, vlegel. We zijn hier in Holland en daar spreken we Hollands” (Kanon),
          „Europese apentaal [= Nederlands]. „Je zus!” zei Jan nog” (Meesterstunt),
          „Misschien komt dat, omdat twee ervan Hollanders zijn. Die hebben een machtig goeie reputatie” (Locomotief).

Kom daar nu maar eens om. Wie durft er nu nog een boek te schrijven over Hollandse helden? Jan Prins heet tegenwoordig Johnny en Arie heet Ali. Hun tegenstanders zijn milieuvervuilers, kinderontvoerders, junks, graffitispuiters, computerkrakers en internet-oplichters. Inspecteur Jansen heet tegenwoordig Inspecteur Mohammed en ’s morgens heeft hij een slecht humeur doordat zijn Surinaamse vriend nog niet terug is. En de politiek meest incorrecte zin in de hele serie: „Die buitenlanders worden lastig, inspecteur” (Kanon). Wie durft dít nu nog in een boek te schrijven? Om nog maar te zwijgen van het haar en de schaduw van de neus van Arie Roos op de stofomslag van Sensatie...

En dan duikt daar opeens mijn oom Joop op, die, om mijn moeder te citeren, „mataglap uit Indië” is teruggekomen. Hij heeft haar, vertelde ze, nog eens met een (uit dienst achterovergedrukte?) Mauser bedreigd (het verhaal vertelt niet waarom), waarop mijn moeder hem een glas melk in zijn gezicht zou hebben gegooid en daarmee was de kous af en de boef ontwapend. Die Mauser is later nog opgedoken in mijn leven.
Mijn ouders (Wiesje Grossouw, dus, en mijn stiefvader Karel Oudendijk) woonden toen (1959) op een tamelijk afgelegen boerderij in Almelo; ik was tweedejaars in Leiden. Op een vrijdagavond stond er opeens politie onder de grote kastanje voor de deur van de deel: of mijn stiefvader ook „een vuurwapen” in huis had? Nou, dat had-ie: diezelfde Mauser! Hoe die blaffer nu in „ons” bezit is gekomen, weet ik niet. Het zou kunnen dat „Oom” Karel (die toen, in ’47/’48, allang een „huisvriend” - lees: de minnaar van mijn moeder - was) Joop dat ding gewoon heeft ontfutseld. Anyhow: Karel ontkent, politie wil binnen, maar heeft geen huiszoekingsbevel en druipt af. Karel ijlt naar boven naar de vliering, haalt de Mauser (plus munitie!) uit zijn bergplaats en draagt mij op om die avond nog naar Leiden terug te keren met die spuit in mijn weekendtas. Ik moest hem dan maandags afleveren bij het Wapenmuseum in Leiden! Meer en meer bizar, niet dan nadat we de munitie onverwijld in de Leeloo hadden gedumpt. Nu ik het opschrijf, wordt het verhaal voor mij ook allengs meer bizar. Wat had ik in dat museum voor verhaal moeten ophangen, om maar iets te noemen? Maar ik herinner me nog goed dat mijn stiefvader, de stoere generaalszoon, in paniek was. Na de munitiedropping (ik hóór de kogels nog in de plas plonzen) reed hij me in zijn Opeltje rechtstreeks naar het station en duwde me zowat de trein in, voor wat mij bijstaat als een wat benauwde treinreis van toen nog tweeënenhalf à drie uur. Eenmaal in het goede LB (deze afkorting wordt door academici liefkozend gebruikt om de universiteitsstad Leiden aan te duiden; ze staat voor: Lugdunum Batavorum, een plaatsnaam die in de Oudheid op het huidige Katwijk sloeg, red.) aangekomen, ben ik natuurlijk meteen naar sociëteit Minerva gegaan om daar tegenover mijn clubvriendjes de blits te maken met mijn felbegeerde trofee. Ook vrij link, achteraf.
De volgende dag ben ik ermee naar Den Haag gegaan, naar een echte huisvriend van mijn ouders, Toon van de Heyden, notaris te Mijdrecht, bij wiens heerlijke gezin ik vaak het weekend doorbracht. Ik wist dat die in het verzet had gezeten (wie niet, in die tijd?), dus ik liet hem de Mauser zien, en was hem dus prompt kwijt. Mondje dicht tegen Karel, uiteraard, maar hij wist er wel raad mee. Wat hij ermee heeft gedaan, heb ik nooit geweten. Alleen: hoe wist de politie in Almelo zo’n dikke tien jaar na dato opeens dat ene Karel Oudendijk in Tukkerland in het bezit was van een vuurwapen? Antwoord: tip van Willem W. Waterman, die Karel O., wiens bloed hij (niet helemaal ten onrechte) wel kon drinken, een kunstje wilde flikken. We hebben het nooit kunnen bewijzen, natuurlijk, maar er zijn bar weinig andere logische verklaringen.

Die hierboven aangehaalde Joop is inderdaad getrouwd geweest met Nan de Marez Oyens (zie Nieuwsbrief 28, red.). Daar ben ik nog op een dramatisch-potsierlijke manier achter gekomen. In de jaren zeventig werd ik smoorverliefd op een beeldschoon meisje met de naam Bennie Kerstens. Ik woonde in die tijd even bij Willem in het roefje van zijn woonboot aan de Prinsengracht. Toen ik hem mijn nieuwe lief kwam voorstellen, deed hij op een eigenaardige manier (Bennie was echt een plaatje!) erg gereserveerd. Een paar dagen later werd ik door Bennie bij haar thuis voorgesteld aan haar moeder, die, toen ze de naam „van den Hout” hoorde, vroeg of ik misschien familie was van het fameuze duo Willem en Joop. Toen ik antwoordde dat dat respectievelijk mijn vader en mijn oom waren, wees ze mij met vlammend zwaard de deur: „ERUIT, hier komt geen van den Hout meer over de vloer!”
Buiten leerde een blik op het naamboordje mij de meisjesnaam van Bennie’s moeder. Je raadt het al: Nan de Marez Oyens, de Gilomroepster - nou, gillen konden ze allebei! (Mind you, Bennie noch ik had een flauw idee in welk een wespennest wij ons met onze verliefde koppen hadden gestoken.) Toen ik haar ’s avonds meenam naar mijn roefje, hoorden wij zich benedendeks een enorme ruzie afspelen tussen Willem en een vrouwspersoon in wier krijsende stem Bennie die van haar moeder herkende. Ik ben aan het luik gaan luisteren en heb toen flarden opgevangen van een dronken dispuut waarin het inderdaad voortdurend ging over Joop en „gestolen tafelzilver”, een kwestie die in één van Willems Amsterdamse kroegverhalen ook nog ter sprake komt!
En zo heb ik nog wel een koffer vol, helaas zelden echt leuke, verhalen voor een alternatieve Nieuwsbrief. Maar die bewaren we voor een volgende aflevering. (Stel je voor dat die boys van de DSCB allemaal nog zouden leven!)

Altijd heb ik de hoogste achting gevoeld voor de gigantische „Encyclopaedia Apriana”, samengesteld na jaren van studie, vlijt en ijver door de hooggeleerde Roger Schenk, die daardoor is uitverkoren - maar dat zou ik aan de Secretaris moeten vragen - tot de door velen felbegeerde status van Buitengewoon Lid van het BEG, en die zich daardoor linea directa (sic) geplaatst ziet als opvolger van Diderot en andere Verlichte Geesten: in de Bob Evers-boeken is geen plaats voor godsdienst of sport - is u dat wel eens opgevallen? - twee lage vormen van volksvermaak en volksverlakkerij (chiasme) die toch in Nederland meer dan wat ook beoefend worden als invulling van de vrije tijd. Bob Evers wil nog wel eens op een hotelkamer stiekem de honkbaluitslagen doornemen (en honkbal is een heel wat intelligenter, ingewikkelder en spannender sport dan voetbal), maar geen van de jongens beoefent actief een sport, in de 32 canonieke delen. Je zult ze ook nooit erop betrappen dat ze, in een moment van verpozing en rust, even een balletje gaan trappen, echt niet! Zwemmen, wanneer dat noodzakelijk is, maar dat is een alternatieve vorm van voortbewegen, net als bergbeklimmen, over de Veluwe door het zand sjokken, autorijden, vliegen (Bob heeft in Amerika een brevet gehaald, maar nog maar weinig vlieguren) en locomotieven besturen. Zeilen doen ze wel, met de beruchte scheldejol met de bruine zeilen met ingeweven doodskop die Bob speciaal voor hen uit Amerika heeft meegenomen, onder andere - net of je daar scheldejollen hebt - maar zeilen is een nauwelijks een sport te noemen, op het niveau van vrijetijdsbesteding op de Kaag; of anders gezegd, ze zeilen niet om de sport, ook niet op het zeewaardige jacht de Willy Waw. Nu kun je Jan, Bob en Arie onmogelijk onsportieve jongens noemen, hetgeen je helaas weer wel moet zeggen van moderne Nederlandse voetballers - o, nationale schande en afspiegeling van de huidige vergroving van de Nederlandse volksaard!
          Ik laat me helemaal van mijn apropos brengen.
          Nu kun je in de „Apriana” van alles vinden, steden en landstreken, straatnamen en de namen van wegen, maar als je alle bospaden bij de hand wilt hebben, is het wachten op de digitalisering van de wereldliteratuur, waarmee google ietwat overhaast begonnen is, in concurrentie met andere mediagiganten, en waaraan nog vele juridische haken en ogen kleven, vooral betreffende de boeken die nog niet tot het zogenoemde vrije domein behoren en waarover dus nog copyrights verschuldigd zijn. Overigens is het wetenschappelijke Project Gutenberg al in 1971 (!) begonnen met een dergelijke gigantische klus, en daarbij is het niet te doen om een winstgevende monopolypositie te bereiken waarvan de consequenties nog niet zijn te overzien; denk alleen al aan mogelijke censuur. En ik denk niet dat de globale giganten onze boeken bovenaan hun prioriteitenlijstje zetten. Het is dus wachten tot een geduldige Bob Evers-liefhebber alles gaat overtikken - maar dan dient zich onmiddellijk de vraag aan welke edities van de boeken gedigitaliseerd moeten worden.
          Niet dat ik een voorstander ben van digitalisering van boeken in het algemeen: mij krijg je met geen mogelijkheid aan het eBook. Tot nog toe is de computer een zeer onbetrouwbare gegevensdrager gebleken. Teksten of spreadsheets aangemaakt met Windows 5.1 of Reflex kunnen door geen moderne pc meer gelezen worden, floppy discs zijn al lang in onbruik en de latere diskettes kunnen nog heel soms via een prothese op een pc worden aangesloten. Er is hier sprake van een tien- tot twintigjarige information gap waarover niemand durft te spreken.
          Papyrusrollen en de latere folianten en octavo edities zijn al tweeëneenhalf duizend jaar betrouwbare en bestendige gegevensdragers gebleken, en verder terug reikt onze kennis niet van teksten. Je moet er toch niet aan denken dat de Bob Evers-verhalen louter in een orale traditie bestonden; dan zouden we het idiosyncratische woordgebruik en de bijzondere syntaxis van Waterman geducht missen, die zoveel bijdragen aan het genot van zijn boeken, iets wat alleen de echte Bob Evers-adepten kunnen appreciëren. Om nog maar te zwijgen van het genot een Bob Evers-boek in de hand te houden, of het nu gaat om de oorspronkelijke harde kaft-edities, of om de latere pockets, elk met hun eigen geur, vingergevoel van het papier, et cetera - u begrijpt wat ik bedoel.
          Maar waren de Bob Evers-boeken wel gedigitaliseerd, dan kon ik snel alle bospaden vinden, en daarover wil ik het hebben. Zelfgemaakte, niet bestaande, of op geen kaart duidelijk aangegeven bospaden komen voor vanaf het Onbewoonde Eiland, „Drie jongens en een caravan”, het Grimbosavontuur, via Mexico en Trinidad, „Drie jongens als circusdetective”, via California en Panama, tot aan „Een vliegtuigsmokkel met verrassingen” en „Ali Roos als Arie Baba”.
          Volgens het betreurde bestuurslid Keith Snell was het nec-plus-ultra van een Willem Watermanzin: „Het terrein ging zonder merkbare overgang over in ...” Daar tegenover stel ik dan de geniale Watermanzin: „Nu is er één eigenaardigheid aan een pad in een donker bos: men gaat het volgen.” Of dat nu gebeurt met zware koffers goud en juwelen, in een jurk van Lottie (Jan Prins), bij de smokkelgrens tussen Nederland en Duitsland, tussen de kleivelden van Walcheren, of in auto’s die daar helemaal niet voor geschikt zijn over de Veluwe en die dus vast komen te zitten.
          Er is veel te vertellen over bospaden in de Bob Evers-boeken - de ruimte ontbreekt mij hier, zoals bij voorbeeld de idioot ingewikkelde methode om zich te splitsen in drieën, bij elke splitsing het linkerpad aan te houden tot een volgende splitsing, en dan weer terug te lopen naar de vorige kruising. Ja, zo raak je elkaar wel kwijt.
          En nu kan ik het juiste deeltje niet meer vinden, dat ik al lang had klaargelegd voor deze column, en dat uitsluitend nog uit losse bladen bestond zodat mijn werkster het wel zal hebben weggegooid, „Een vliegtuigsmokkel met verrassingen”. Daarin moeten de jongens het boshuisje van een kunstschilder vinden, die een summiere routebeschrijving heeft bijgeleverd („Je kon wel merken dat kunstschilders geen romanschrijvers zijn.”) waarvan de eerste crux luidt: „Twee fietspaden links passeren.” Ze rijden in de vooroorlogse open Packard van de kunstschilder door het snel donker wordende landschap van de Veluwe. Over deze passage krijgen ze een stugge discussie, waarbij Jan de auto stilzet, met de koplampen nog aan. Volgens hem moeten ze twee fietspaden, die links van hun pad lopen, passeren. Arie daarentegen beweert dat „links passeren” betekent dat ze die paden rechts moeten laten liggen en er links moeten langsgaan. Ze komen er niet uit. Mijn eerste vraag is hoe je je die fietspaden (met de bekende ANWB-paddestoelen) moet voorstellen: lopen die evenwijdig aan hun bospad? Hoe kan je ze dan passeren? Of kruisen ze hun bospad? In welk geval het op zijn minst merkwaardig is dat ze dan niet aan de andere kant doorlopen in het bos, en dan heeft de aanwijzing geen enkele zin.
          Volgens mij - en daar wilde ik naar toe: een definitieve oplossing van het vermeende raadsel - heeft Jan gelijk. In de optie van Arie hoort de woordgroep „links passeren” bij elkaar, en is links dus een bijwoord, en moeten de fietspaden rechts liggen. Maar volgens Jan hoort de woordgroep „twee fietspaden links” bij elkaar, zoals je dat kortweg opschrijft, waarbij „links„ een afkorting is van „twee fietspaden aan de linkerkant”, en „links” dus een bijvoeglijke bepaling is, en je er gewoon (rechts inderdaad, maar zo zou je dat niet zeggen) voorbij moet rijden en ze links moet laten liggen. Denkt u er zelf maar eens over na. Waarbij dan wel gepostuleerd moet worden dat die twee fietspaden ophouden bij hun pad, en dus niet de weg kruisen, in welk geval de aanduiding links helemaal geen betekenis meer zou hebben.
          En nu is mijn vergrootglas beslagen van de vochtige hitte, de afa.