Nieuwsbrief 14

Nieuwsbrief 15 als pdf

Nieuwsbrief 16

Register van de Nieuwsbrief

Startpagina van de Nieuwsbrief

Startpagina van de Apriana

Nieuws van de redactie

Hans & Ton Kleppe

Recensie van deel 46: Bob Evers heeft het warm

Kolonel Koops

Column: Gendarme in Humbeek

Gert Huber

De bibliografie van de Bob Evers-serie 1-32

Simon Kuipers

Column: Gebonden

Henk Bergman

Diverse reacties van lezers

(div.)

Vraag- en antwoordrubriek

(div.)

Advertentierubriek „In de Roos”

(div.)

„Feestelijke veldslagen in San Antonio”.
Het boek met deze titel is uit! Als gebruikelijk is de recensie van kolonel Koops elders in deze Nieuwsbrief opgenomen. Wij zagen de 1997 omnibus met geplastificeerde en kleurrijke prachtkaft bij enkele warenhuizen van V&D nog in voorraad voor het luttele bedrag van ƒ 12,50!

Millenniumbijeenkomst voor de lezers van de Bob Evers Nieuwsbrief.
Wij organiseren op zaterdag 11 november 2000 een ruilbeurs op een bijzonder toepasselijke plaats namelijk in restaurant ’t Kompas op Kaageiland. ’t Kompas is naast de voormalige woning van Willy van der Heide en niet ver van de bekende Paddestoelhuisjes uit deel 13 „Een motorboot voor een drijvend flesje”.
Dit is een unieke gelegenheid om je dubbele boeken te ruilen en/of zoeklijstjes mee te nemen, zodat er op deze schitterende locatie goede zaken gedaan kunnen worden. Deel 47 van de Bob Evers serie zal dan ook verkrijgbaar zijn. Bovendien heeft Jack Nowee een aantal complete sets bij zich van alle verschenen Nieuwsbrieven die hij (grote service) tegen kostprijs aanbiedt.
Wij doen ons best om verschillende exclusieve zaken naar de beurs te krijgen, zoals een manuscript van Willy van der Heide en een originele omslag tekening. Het is de bedoeling dat deze bij opbod worden verkocht.
De ruilbeurs begint om 12.00 uur en we gaan door tot ongeveer 16.00 uur. Indien u niet de beschikking hebt over eigen vervoer, en het openbaar vervoer is geen goed alternatief, dan is een kleine advertentie in de volgende Nieuwsbrief van juli 2000 misschien een goede oplossing. Voorbeeld: „Bob Evers liefhebber uit Drachten wil op 30 september graag meerijden naar De Kaag”, met vermelding van telefoonnummer om een carpool te regelen. Ook is het natuurlijk zeer welkom om een lift aan te bieden.
In de volgende Nieuwsbrief krijgt u alle verder van belang zijnde informatie over de ruilbeurs.

Vrijwillige bijdrage.
Er zijn nu 75 vrijwillige bijdragen en een gift postzegels binnen. Allen hartelijk bedankt.

Nazending van Nieuwsbrieven.
Jack Nowee is nog steeds bereid om de vorige Nieuwsbrieven tegen vergoeding van kopieer- en portokosten na te zenden. Neem vooraf even contact op met Jack: (0172)-217688.

Belangwekkend onderzoek door Simon Kuipers uit Delft.
Een diepgaand bibliografisch onderzoek vindt u vanaf pagina 121 van deze Nieuwsbrief.

Homepage van Peter de Zwaan.
Via Internet is een eigen homepage van Peter de Zwaan in te zien met alle informatie over hem als auteur. De homepage is te raadplegen door middel van: www.peterdezwaan.nl.
Uitgeverij De Eekhoorn is op internet te bereiken via: www.bobevers.nl.

Allen een voorspoedig, gezond en vruchtbaar Bob Evers jaar toegewenst door uw redactie.

De volgende Nieuwsbrief verschijnt in juli 2000, kopij (liefst op diskette) en kleine advertenties graag uiterlijk in mei 2000 inzenden. Denk om het bijtijds insturen van uw adreswijziging!

Feestelijke veldslagen in San Antonio. We blijven in de Verenigde Staten. Op het vorige avontuur, het Amerikaanse drieluik over de vakantiebussen, wordt nauwelijks teruggeblikt. De indiaan Cree, die in het laatste deel een kort rolletje had, kijkt in dit deel over de schouders de drie jongens mee. Op blz. 51 staat een terugverwijzing naar oude avonturen in Panama, Trinidad, etc.: dat is een leuk soort continuïteit.

Geografische aanduidingen zijn altijd belangrijk geweest in de Bob Evers-serie, kijk maar naar de titels. Voor jonge kinderen, de „echte” doelgroep, is dat fascinerend, zelfs als ze de atlas er niet bij pakken. Peter de Zwaan heeft het wel eens te bont gemaakt naar mijn smaak, bijvoorbeeld in Berlijn, door zoveel te noemen dat de lezer er zonder stafkaart niet uitkomt. In dit deel lijkt het beter gedoseerd. (Gek genoeg merkt Peter de Zwaan op in het Volkskrant-interview, afgedrukt in de vorige Nieuwsbrief, als het gaat over zijn andere boeken: „Ik noem de naam van de stad niet. Wat heb je daar nu aan?”)

Goed. San Antonio. We rijden naar het zuiden, naar hartje Texas, en naar New Orleans, diep in Louisiana. Het wordt steeds warmer en vochtiger: daar hebben de jongens flink last van en dat leidt tot mooie realistische beschrijvingen van een verschijnsel dat voor Nederlandse reizigers vaak niet te harden is. Het verhaal besteedt aandacht aan de invloed van airconditioning, maar het boek bevat ook opmerkingen over de shopping mall, wat een county is, rijst van Uncle Ben en over motels die volkomen geïsoleerd langs de weg opduiken. De jongens huren een paar keer een Dodge, van ongeveer hetzelfde type. De schrijver zal de route wel hebben nagerekend op de Mileages & Driving-Times Map van Rand McNally.

Het avontuur dient zich, als zo vaak, toevallig aan. De jongens rijden wat rond niet ver van Las Vegas, waar deel 45 hen bracht. Ze krijgen te maken met the law, in de persoon van deputy Keno. Dan, in San Antonio, is hun tegenstander bepaald niet the law, maar eerder de onderwereld, met een flink Mexicaans tintje.

De meeste actie speelt zich af in San Antonio. Het toeristische centrum rond het riviertje Paseo del Rio krijgt een beeldende beschrijving. Jan doet ingewikkeld-slim in een mall en Bob en even later Arie laten zich vrij sullig gevangen nemen. Ze krijgen daarbij voortdurend eten en drinken. Op een gegeven moment zijn ze alle drie hun portefeuille/portemonnaie kwijt.

Het verhaal heeft een hoog tempo en heeft geen overbodige „lussen”. De jongens zijn verbaal goed op dreef, zowel jegens elkaar als jegens boeven en andere derden.

Kritiek? Tot twee keer aan toe benadrukt het verbaal op een rare manier dat de jongens „jongens” zijn. Ze huren auto’s, nemen hun intrek in dure hotels, kunnen gemakkelijk een deputy sheriff te woord staan, maar op blz. 121 wordt Bob door toeristen aangezien voor (weer) een gauwdiefje van handtassen en op blz. 141 wordt Bob in een vechtpartij ontzet door omdat een „grote vent” tegen een „jongen” niet eerlijk is. Hoe oud is Bob? Toch minstens achttien?

Een mooi moment met klassieke Bob Evers-spitsvondigheid is de afspraak elkaar te ontmoeten „op de eerstvolgende parkeerplaats die verder dan tien kilometer ten oosten van Turtle Bayou ligt”: dat soort creativiteit imponeerde mij als jonge Bob Evers-lezer zeer.

Uitgeverij De Eekhoorn valt nu onder een andere uitgeversgroep. De fondslijst voor het najaar 1999 is prachtig uitgegeven. Alle deeltjes worden afgebeeld met hun huidige omslag en met opgave een de voorradige druk (het gaat dan om de pocketuitgave neem ik aan). De beroemde beginverhalen beleven hun 30e druk. Zoals Peter de Zwaan beloofd heeft in het genoemde interview: „[W]e gaan de vijftig zeker halen". De fondslijst noemt voor de andere series de aanbevolen leeftijdscategorie, maar voor Bob Evers niet: hoe zou dat nu komen?

„Feestelijke veldslagen in San Antonio”, Peter de Zwaan, Uitgeverij De Eekhoorn, ISBN 90 6056 600 9, 189 pag., ƒ 8,45.

„Medewerking gevraagd”. Onder deze titel startte ik op 1 februari 1998 een discussie op de Bob Evers mailinglijst 1. Mijn doel was te komen tot een uitputtende beschrijving van de drukgeschiedenis van de serie: wanneer is welke druk verschenen, bij welke uitgever en drukker, in welk formaat en met welke illustrator, wat zijn de bijzonderheden van een druk, enzovoort. Omdat ik zelf natuurlijk niet beschikte over alle drukken van alle delen, riep ik hiervoor de hulp in van de lezers van de mailinglijst. Intussen zijn we bijna twee jaar verder. Mijn archief telt inmiddels meer dan 260 berichten over dit onderwerp en dat aantal wordt nog vrijwel wekelijks aangevuld.

Dat geeft goed weer hoe enthousiast er werd gereageerd op mijn oproep. Ik kreeg suggesties om bepaalde aspecten waar ik zelf nog niet eerder aan had gedacht ook onder de loep te nemen. Een van de beste ideeën was om de gegevens uit de Lijst mee te nemen. Zoals natuurlijk bekend is staat op de ongenummerde bladzijde 4 van alle Hard Cover delen (de delen 1-32, verschenen tussen 1949 en 1963) een uitgebreide opgave van reeds verschenen delen inclusief druknummers. Deze Lijst bleek in het verdere onderzoek heel waardevol te zijn, en af en toe onmisbaar bij voorkomende moeilijke gevallen. In de pockets is het principe van de lijst ook overgenomen, maar helaas zonder vermelding van de druknummers.

In september 1999 was er een heuglijk feit te vieren: de inventarisatie van alle Hard Covers was compleet, en vandaar ook dit artikel en de beperking in de titel ervan. Wie weet exact hoeveel HC-uitgaven er zijn verschenen? Het bleken er in totaal 115 te zijn. Dat is echter nog maar een klein deel van het geheel, dat naar schatting inclusief pockets, omnibussen, Belgische en grijze uitgaven (de delen 34 en 35) uitkomt op ruim 700. Het is een schatting, omdat ik ervan uit ga dat een bepaalde druk pas echt is verschenen als er ook een exemplaar van te vinden is. En in mijn tabellen zitten nog wat lege plekken, hoewel ik met de identificatie van 625 verschillende uitgaven (stand per 15 oktober 1999) al een aardig eind op weg ben.

In de laatste fase van de HC-inventarisatie bleek het nodig om een paar aannames te doen. Enkele drukken waren namelijk niet te vinden, en van sommige andere was het onwaarschijnlijk dat de gegevens die in de boeken zelf zijn opgenomen (gewoonlijk een combinatie van druknummer, gegevens op de Lijst en jaar van copyright) correct waren in de betreffende combinatie. Het bleek mogelijk voor deze probleemgevallen een sluitende verklaring te vinden en ik zal dan ook toelichten waarom ik tot bepaalde conclusies ben gekomen.

Maar eerst wat algemene uitgangspunten die ik heb gehanteerd.

1

Als druknummer van een boek is in het algemeen aangenomen de druk die op de titelpagina staat vermeld. Alleen als andere feiten duidelijk het vermelde druknummer tegenspraken, was er aanleiding dit te corrigeren. Het meest vóórkomend is dat er geen druknummer vermeld staat in gevallen waarin het copyright-jaartal of de vermeldingen in de Lijst het waarschijnlijk maken dat er geen sprake is van een eerste druk. Dit verschijnsel is niet zeldzaam en het is dus altijd van belang om een tweedehands aangeboden eerste druk goed te controleren.

2

Het vermelde jaar van copyright is beschouwd als het jaar van uitgave van het betreffende boek. Natuurlijk kan het vermelde jaar best wel het jaar zijn waarin het copyright werkelijk is gevestigd, maar de frequente aanpassing van het jaartal bij een volgende druk maakt dit toch redelijk onwaarschijnlijk.

3

In gevallen waarin het jaar van copyright niet wordt vermeld (zeldzaam bij de hard covers, maar vooral bij de Zeijlstra-pockets veel voorkomend) is een schatting gemaakt van het correcte jaar van uitgave op grond van het vermelde aantal verschenen delen in de Lijst. In het uitgebreide overzicht dat op mijn website beschikbaar is, is een dergelijk geschat jaar aangegeven met een *. Een afwijking van plus of min één jaar met de werkelijkheid is natuurlijk mogelijk.

4	Vooral bij de eerste zes boeken van de serie zijn bij de gebonden uitgaven nogal wat merkwaardige zaken geconstateerd. Dat maakte het noodzakelijk om in sommige situaties het vermelde druknummer aan te passen. Ik ga daar nog uitgebreid op in.

Maar eerst wat andere merkwaardige zaken. Wie wist er dat Moriën een bijna-naamgenoot had, genaamd Morriën, die de illustratie van „Ali Roos als Arie Baba” op zich heeft genomen? Kijk het maar na in je eigen exemplaar. We hebben het gecontroleerd in alle in aanmerking komende drukken, de nummers 3 tot en met 13, en er is geen enkele afwijking. In andere delen is dit nog niet gesignaleerd.

En wie weet welke drukken zowel als hard cover als in een pocket-uitgave zijn verschenen? Dat zijn de vijfde druk van „Een dollarjacht in een D-trein” (1959 en 1966) en de tweede van „Heibel in Honoloeloe” (1962 en 1970).

Van de eerste druk van „Een overval in de lucht” zijn 2 versies bekend. Op de voorkant van de eerste versie staat een propellervliegtuig met de neus naar boven, en op die van de tweede een straalvliegtuig met de neus naar beneden. Verder zijn deze uitgaven identiek. Ook bij „De strijd om het goudschip” is er een druk (de zesde) met een afwijkende voorkant.

Bij de eerste zes delen was, zeker in het begin van de serie, geregeld wat mis. Ik heb de volgende aannames moeten doen om een sluitend geheel te krijgen:

Een overval in de lucht
Met de tweede druk is iets merkwaardigs aan de hand. Er bestaan twee versies, die beide gezien het jaartal van het copyright uit 1949 zouden stammen. Dat kan echter niet juist zijn. De eerste druk is eind 1949 uitgegeven en het is niet aannemelijk dat er zo ongeveer gelijktijdig een tweede druk is verschenen. Bovendien worden in de Lijst van versie 1 drie andere boeken vermeld die allen eerst in 1950 zijn uitgegeven (+ 2 boeken die „in 1951 zullen verschijnen”). In de Lijst van versie 2 worden zelfs zes andere boeken vermeld, waarvan de laatste 2 uit 1951 stammen. Dit dateert versie 1 op 1950, en versie 2 op 1951. Twee versies van de tweede druk? Dat is schijn, want er is geen enkel exemplaar bekend van een derde druk. Bijgevolg heb ik besloten versie 1 te beschouwen als de echte tweede druk, en versie 2 als een derde druk.

De jacht op het koperen kanon
Van de derde druk zijn twee versies bekend, één uit 1951 (# Lijst = 6) en één uit 1953 (# Lijst = 11). Verder bestaat er een vierde druk uit 1954 (# Lijst = 13), en is geen enkel exemplaar bekend van de vijfde druk. Ik beschouw de derde druk (1951) als de echte derde druk, de derde druk (1953) als de vierde druk en de vierde druk (1954) als de vijfde druk. Dit klopt ook uitstekend met de in de diverse Lijsten vermelde aantallen en drukken.

Avonturen in de Stille Zuidzee
Van de vijfde druk bestaan twee versies, beide uit 1954. In de Lijst treden verschillen op; versie 1 telt 16 boeken en versie 2 zelfs 21. Voorts is er geen opgave bekend van een zesde druk.
Het ligt hier voor de hand versie 1 als de echte vijfde druk te beschouwen, en versie 2 als de zesde druk. Het vermelde jaartal in versie 2 kan niet correct zijn; immers, deel 21 („Pyjama-rel in Panama”) is pas in 1956 verschenen. Er zijn gegronde redenen aan te nemen dat deze uitgave (versie 2) in een bijzondere categorie valt, die ik nog uitgebreid zal bespreken. Versie 2 beschouw ik als een zesde druk uit 1957.

De strijd om het goudschip
Wellicht het meest verwarrende boek van de eerste zes met betrekking tot de verschillende drukken. Eerst maar even de uitkomst van de inventarisatie, maar nog zonder mijn conclusies:
eerste druk (1951, # Lijst = 6)
tweede druk (1955, # Lijst=19)
derde druk (1952, # Lijst=7)
derde druk (1953, # Lijst=11)
vierde druk (1954, # Lijst=14)
vijfde druk : geen opgave bekend
zesde druk (1961, # Lijst=30)
Hier is er dus werkelijk een zooitje van gemaakt. Bovendien is de tweede druk uit 1955 als enige van de eerste vijf uitgegeven bij Stenvert/Apeldoorn, en alle andere drukken (behalve 6 natuurlijk) bij Stenvert/Meppel. Er is slechts één conclusie mogelijk. De derde druk uit 1952 is eigenlijk de tweede, en de tweede druk uit 1955 is de vijfde. Voor deze laatste conclusie pleit ook nog dat op diverse stofomslagen behorende bij de tweede druk (1955) op de binnenflap „vijfde druk” is vermeld. De derde druk (1953) en de vierde (1954) houden gewoon hun eigen plaats.

Cnall-effecten in Casablanca
Van dit boek is geen eerste druk bekend.

copyright 1954
Onder deze verzamelnaam vat ik een aantal uitgaven samen die als kenmerk hebben dat ze allen 1954 als jaar van copyright dragen. Dat kan best wel correct zijn (het copyright kan heel goed zijn gevestigd ver voordat het betrokken boek uitkwam) maar het is wel merkwaardig dat dit in geen der andere uitgaven zo opvallend vóórkomt. Als regel wordt het jaar van copyright bij iedere nieuwe druk aangepast. Bovendien hebben de uitgaven in deze groep een ander gemeenschappelijk kenmerk, namelijk dat ze zijn uitgegeven bij Stenvert/Apeldoorn, terwijl alle andere in 1954 (en de meeste in 1955) uitgegeven boeken bij Stenvert/Meppel zijn verschenen.
Een opvallend kenmerk is ook het aantal in de Lijst. Dit aantal doet vermoeden dat het betrokken boek niet in 1954 maar pas veel later is verschenen. Ik heb gekozen voor 1957 om een aantal redenen. In de eerste plaats zijn er geen andere uitgaven uit 1957 bekend (1958 en later is uitgegeven bij De Eekhoorn/Apeldoorn); in de tweede plaats klopt 1957 heel wel met de in de boeken van deze groep vermelde „reeds verschenen drukken”. Het gaat in deze groep om de volgende uitgaven:

*

Avonturen in de Stille Zuidzee (zesde druk, # Lijst=21)

*

Kabaal om een varkensleren koffer (derde druk, # Lijst=21)

*

Pyjama-rel in Panama (tweede druk, # Lijst=21)

*

Vreemd gespuis in een warenhuis (eerste druk, # Lijst=21)

*

Wilde sport om een nummerbord (eerste druk, # Lijst=23)

Al deze uitgaven dateren dus in mijn reconstructie uit 1957.

In bijgaande tabel heb ik de op dit moment bekende en gereconstrueerde drukgeschiedenis van de delen 1-32 weergegeven. Op mijn website zijn van iedere uitgave (ook van de delen 33-50) nog meer gegevens opgenomen. Zoals je kunt zien zijn er nog wel wat lege plekken, en ik houd me vanzelfsprekend aanbevolen voor nog ontbrekende informatie. Bij voorkeur via e-mail, maar het mag natuurlijk ook met de gewone post. Bel 015-2616815 en je hoort wel wat ik allemaal graag wil weten.

Gehuwd of ongehuwd? schrijft Freek Krook uit Apeldoorn
Op pagina 47 van deel 43 zegt Suzanne o.a.: „Wat een charmante manier om te vragen of ik getrouwd ben. Ik ben niet getrouwd, ik ben vijfentwintig, enz.” Edoch op pagina 145 van deel 44 blijkt opeens dat zij wel degelijk getrouwd is n.l. met Bill Holden! Het leek mij leuk deze „slip of the pen” even te signaleren, zonder ook maar iets van de schrijverskwaliteiten van de heer De Zwaan te willen afdoen.
Reactie op het artikel van F. Engelen „Waarom Arie Roos linkshandig is” in Nieuwsbrief nr. 13
Van Henk Beentjes, trouwe briefschrijver uit Engeland, kwam een uitgebreid epistel binnen met o.a. een reactie op bovengenoemd artikel. Henk schrijft ons: „Arie is niet links! In Vliegtuigsmokkel (hb: 139, pb: 126) „Arie tilde eveneens zijn linkerpols op,. met dat mechanische gebaar van mensen die een polshorloge gewend zijn ( ... ) bleke band tussen de sproeten.” Maar hoewel hij rechts is, is hij toch een keurige jongen. Wat doe je als je boeven achterna moet? In HsiHK: 168, kwart voor zeven 's ochtends, strikt Arie zijn das. Lof voor Ma Roos, hoor!”
„Feestelijke veldslagen in San Antonio” door Peter Neutkens te Valkenswaard
Hoe kan een veldslag nu feestelijk zijn?, al gelijk in de titel zit iets van de typische B.E. serie humor. Ook is het weer buitengewoon warm en wordt Jan’s zuinigheid weer leuk beschreven (p.98): Jan die drie keer naar de rekening kijkt/8 dozijn toeristen en 4 obers. En wat te denken van de twee helften van een plattegrond, (p. 95/96) dit is bijna een historisch gegeven uit de serie. Een ober die twee graden buigt (p.98) en op p. 134/135 de beschrijving van de vrouw met handtas die haar permanent verloren ziet gaan, en dan weer uithaalt met deze handtas, en dan weer een lap vel van drie vierkante centimeter. In navolging van Willy, weet Peter op een bijna achteloze manier iets te be-/omschrijven wat de humor in de boekjes op een geheel ander plan tilt. Deel 37, p. 157: de rekening die 480 Francs bedraagt, IK BEGRIJP HET, ZEI JAN, TERWIJL HIJ STEUN ZOCHT TEGEN DE ARCHIEFKAST.
Deel 39, p. 97: de muur was opgesierd met het schilderij van een zigeunermeisje. ZE HING ER NIET GRAAG, DAT WAS TE ZIEN AAN DE TRAAN IN HAAR OOG.
Doldwaze beschrijvingen met het juiste gehalte aan overdrijving, mijns inziens een van de grote krachten van de serie. Bijna onnodig te melden dat ik uitkijk naar „ARIE ROSE ALS RESERVE-ACTEUR”, en om het wachten daarop te veraangenamen ben ik voornemens om per 1/1/2000 nog maar eens de gehele serie te HERLEZEN.

Nieuwsbrief 14

Nieuwsbrief 15 als pdf

Nieuwsbrief 16

Register van de Nieuwsbrief

Startpagina van de Nieuwsbrief

Startpagina van de Apriana